Period (Menstrual Cycle) म्हणजे काय?
स्त्रीच्या शरीरात दर महिन्याला होणारा एक नैसर्गिक चक्र म्हणजे menstrual cycle. हे गर्भधारणेसाठी गर्भाशयाची तयारी असते. जर गर्भधारणा झाली नाही, तर गर्भाशयाचं अस्तर पडलं जातं आणि योनीमार्गातून रक्तस्त्राव होतो – त्यालाच आपण पाळी/menstruation/periods म्हणतो.
Period ची लक्षणे
- पोटात किंवा कमरेत दुखणं
- स्तनात जडपणा किंवा दुखणं
- थकवा, चिडचिड
- खालावलेली एनर्जी
- हलका डोकेदुखी किंवा मळमळ
- खवखव, गोड खाण्याची इच्छा
“PCOD औषधे आणि आहार : काय खावं, काय टाळावं?”
Irregular period अनियमित पाळीची कारणं:
- हार्मोनल असंतुलन (थायरॉईड, PCOD)
- स्ट्रेस किंवा मानसिक ताण
- कमी वजन/जास्त वजन
- गरजेपेक्षा जास्त व्यायाम
- स्तनपान किंवा नविन औषधे
💊 औषधे (Periods regular करायला):
Allopathy:
- Meprate (medroxyprogesterone)
- Deviry, Regestrone
- OCP (oral contraceptive pills) — पाळी नियमित करण्यासाठी
- Pain relief: Meftal-Spas, Cyclopam
- Doctor चा सल्ला आवश्यक
आयुर्वेदिक औषधे:
- अशोकारिष्ट
- कुमारी आसव
- राजः प्रवर्तिनी वटी
- फाल्गुनाष्टक क्वाथ
🍱 period पाळीमध्ये योग्य आहार (Diet Chart):
🌞 सकाळ:
- कोमट पाणी + हळद/जिंजर
- 5 भिजवलेले बदाम + 2 अंजीर
- ओट्स + दूध / मूग डाळीचं धिरडं
- 🍛 दुपार:
- बाजरी/नाचणीची भाकरी
- पालेभाजी (पालक, मेथी, माठ)
- डाळ + तूप
- ताक
🥗 संध्याकाळ:
- कोरफड रस + मध
- सूप (बीट, टोमॅटो, गाजर)
- 🌙 रात्री:
- मूग डाळीचं खिचडी / कडधान्य
- हळद दूध
🍲 रेसिपीज (सोप्या आणि पोषणयुक्त):
1. माठ थालीपीठ
➡ माठ + नाचणी पीठ + तीळ + हळद + मीठ
➡ तव्यावर भाजून द्या, तूप घालून
2. गव्हाच्या लाह्या पोहा
➡ लाह्या + खोबरेल तेल + जीरं + लसूण
➡ आयर्न रिच व हलकं
3. बीटरूट पराठा
➡ बीटरूट किसून गव्हाच्या पिठात
➡ लोखंडी तव्यावर भाजा, तूप वापरा
🏠 घरगुती उपाय:
- हळद दूध: सुजेसाठी
- जिंजर टी + गूळ: वेदना कमी करतो
- तिळाचं तेल पोटावर चोळणे
- गरम पाण्याची बॉटल वापरणे
🧘♀️ योगासनं आणि विश्रांती:
- सुप्त बद्धकोणासन (Supta Baddhakonasana)
- बालासन (Child’s pose)
- पवनमुक्तासन
- प्राणायाम – नाडीशुद्धी, भ्रामरी
- > 🛑 टीप: खूप वेदना असल्यास, व्यायाम टाळा व विश्रांती घ्या
🌿 होमिओपॅथी व निसर्गोपचार:
- Pulsatilla – अनियमित पाळी
- Sepia – मानसिक तणावासोबत पाळीचे त्रास
- Calcarea Carb – उशीराने येणारी पाळी
- होमिओपॅथ डॉक्टर सल्ल्यानेच घ्या
Periods म्हणजे काही वाईट किंवा लाजिरवाणी गोष्ट नाही. हा स्त्रीच्या आरोग्याचा आरसा आहे. अनियमितता, वेदना किंवा मूड स्विंग्समुळे जीवन थांबत नाही — योग्य आहार, विश्रांती, आणि वैद्यकीय सल्ल्याने तुम्ही पूर्णपणे नियंत्रणात ठेवू शकता.