> 😓 थायरॉईडची लक्षणं तुम्हालाही जाणवतात का? आता योग्य आहार, आयुर्वेदिक उपाय आणि डॉक्टरी माहिती एकाच ठिकाणी मिळवा! ✅ 📖 पूर्ण ब्लॉग वाचा – शरीराशी मैत्री करा!

🩺 थायरॉईड: लक्षणं, कारणं, औषधं, नैसर्गिक उपाय आणि योग्य आहार

 

🟣 थायरॉईड म्हणजे काय? (What is Thyroid?)

थायरॉईड ही आपल्या गळ्याच्या पुढील भागात असलेली एक लहान, पण अत्यंत महत्त्वाची अंतःस्रावी ग्रंथी आहे. ती T3 (Triiodothyronine) आणि T4 (Thyroxine) हे हार्मोन्स तयार करते, जे आपल्या शरीराचा मेटाबॉलिझम, उर्जा पातळी, तापमान, आणि हृदयगती नियंत्रित करतात.

 

🟢 थायरॉईडचे प्रकार (Types of Thyroid Disorders)

1. Hypothyroidism (हायपोथायरॉईडिझम) – थायरॉईड हार्मोनची कमतरता

2. Hyperthyroidism (हायपरथायरॉईडिझम) – थायरॉईड हार्मोनचे जास्त प्रमाण

3. Goitre (गंडमाळ) – गळा सुजणे

4. Thyroid Nodules / Cancer – ग्रंथीत गाठी किंवा ट्युमर

 

🔶 थायरॉईडची लक्षणं (Symptoms of Thyroid)

🧊 Hypothyroidism:

थकवा, कमजोरी

वजन वाढणे

डिप्रेशन

चेहरा व डोळ्यांभोवती सूज

केस गळती, कोरडी त्वचा

मासिक पाळी अनियमित

🔥 Hyperthyroidism:

वजन कमी होणे

हृदयाचे ठोके वाढणे

घाम येणे

चिडचिड

झोप न लागणे

डोळे पुढे येणे

 

💊 थायरॉईडची औषधं (Thyroid Medicines)

✅ Hypothyroidism साठी:

Levothyroxine (Eltroxin, Thyronorm, Eltroxin, Thyrox)

➡️ रोज सकाळी उपाशीपोटी घेतली जाते.
➡️ डॉक्टरनुसार डोस ठरतो (25 mcg, 50 mcg, 100 mcg…)

✅ Hyperthyroidism साठी:

Carbimazole

Methimazole

Propylthiouracil (PTU)

➡️ हॉर्मोनचं उत्पादन कमी करण्यासाठी

 

⚠️ Drug-Drug Interaction (औषधांचे परस्पर परिणाम)

Levothyroxine खालील औषधांबरोबर घेतल्यास परिणाम बदलू शकतो:

Calcium supplements → अवशोषण कमी

Iron tablets → परिणाम कमी होतो

Antacids (Gelusil, Digene) → 4 तास अंतर ठेवावं

Antidepressants → हार्मोनचे प्रमाण बदलू शकते

 

 

⚠️ Drug-Food Interaction (औषध-आहार परस्पर प्रभाव)

Levothyroxine घेताना टाळावं:

दूध, दही – कमीतकमी 30-60 मिनिटांनी

सोया प्रोडक्ट्स – हार्मोनचे अवशोषण कमी करतात

भरपूर फायबर असलेला heavy ब्रेकफास्ट – औषध लवकर absorb होत नाही

➡️ गोळी उपाशी पोटी + 30 मिनिटांनी ब्रेकफास्ट बेस्ट.

 

🌿 थायरॉईडसाठी नैसर्गिक उपाय (Natural Remedies for Thyroid)

योगासनं: सर्वांगासन, भुजंगासन, उष्ट्रासन

प्राणायाम: भस्त्रिका, अनुलोम-विलोम

मेथी बीज (भिजवून सकाळी पाणी प्या)

आयोडिन युक्त आहार (साधारण प्रमाणात)

कडुनिंब, आळशी बी (Flax seeds)

 

🥗 थायरॉईडसाठी योग्य आहार (Diet for Thyroid)

✅ खावं:

ज्वारी, नाचणी, बाजरी

हिरव्या पालेभाज्या (पालक, मेथी)

अंडी, चिकन (हाय प्रोटीन)

सुकामेवा – अक्रोड, बदाम

भरपूर पाणी

 

 

❌ टाळावं:

सोया प्रॉडक्ट्स

क्रूसीफेरस भाज्या – (कच्चं कोबी, फ्लॉवर – जास्त प्रमाणात)

साखर आणि रिफाइंड अन्न

प्रोसेस्ड फूड

 

 थायरॉईड आहार तक्ता (Sample Thyroid Diet Chart)

वेळ आहार

सकाळी उठल्यावर उपाशीपोटी Levothyroxine
30 मिनिटांनी ओट्स / मूग धिरडी / नाचणी सूप
दुपारी ज्वारी पोळी + भाजी + डाळ + कोशिंबीर
संध्याकाळ फळ / सुकामेवा + ग्रीन टी
रात्री बाजरी भाकरी + भाजी + लो फॅट दही

 

🍵 थायरॉईडसाठी घरगुती रेसिपी (Healthy Thyroid-Friendly Recipes)

1. मेथी मूग धिरडे

➡️ फायबर व प्रथिनयुक्त

साहित्य: मूग डाळ, मेथी, हिरव्या मिरच्या, थोडं जिरं
कृती: भिजवून वाटून धिरडं तवा वर शेकावं

 

2. नाचणी सूप / पेज

➡️ आयोडिन, कॅल्शियम आणि ऊर्जा देते

साहित्य: नाचणी पीठ, लसूण, हळद, मिठ
कृती: पाणी व पीठ एकत्र करून उकळून प्यावं

•  निष्कर्ष (Conclusion)

थायरॉईड हा दीर्घकालीन पण नियंत्रणात ठेवता येणारा आजार आहे. योग्य औषधं, आहार, व्यायाम आणि स्ट्रेस कमी करणं हे चार खांब या व्यवस्थापनाचे आहेत. दर तीन महिन्यांनी थायरॉईड तपासणी करून डॉक्टरांचा सल्ला घ्या, आणि नैसर्गिक जीवनशैली अंगीकारा.